ΙΘΩΜΗ - ΜΕΣΣΗΝΗ
Παυσανίας ο Περιηγητής γεννήθηκε την πρώτη δεκαετία του δεύτερου µεταχριστιανικού αιώνα στην πόλη Μαγνησία της Μ. Ασίας, κοντά στο όρος Σίπυλο. Κατά τα µέσα του ίδιου αιώνα, το 155 περίπου µ.Χ. επιθυµώντας να γνωρίσει τις πόλεις του ελλαδικού χώρου και να γράψει γι' αυτές και το παρελθόν τους, άρχισε την περιήγησή του για τη συλλογή υλικού, το οποίο καταχώρησε και δηµοσίευσε σ' εννέα βιβλία µε τίτλο: «Ελλάδος Περιήγησις». Ένα από τα βιβλία αυτά είναι και τα «Μεσσηνιακά». Για τη συλλογή του υλικού του περιηγήθηκε στη Μεσσηνία ανάµεσα στα έτη 155 - 160 µ. Χ.
Την εποχή του ρωµαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου (161-180 µ.Χ.) επισκέφτηκε και τη Μεσσήνη των ρωµαϊκών χρόνων, µπαίνοντας στην πόλη από τη «Λακωνική» ή «Τεγεατική Πύλη» που συνέδεε οδικώς τη Μεσσήνη με τη Λακωνική και τη Τεγέα. Τα περιεχόμενα των «Μεσσηνιακών» του, δεν είναι βέβαια η επιστημονική έκθεση των γεγονότων της προϊστορίας και της ιστορίας της Μεσσήνης, αλλά µία σύνθεση από ποικίλα κι ετερόκλητα γνωστικά στοιχεία. Είναι, όμως, πολύτιμο, γιατί µας πληροφορεί για πρόσωπα και γεγονότα, μυθικά και πραγματικά, που χωρίς τη συμβολή του, θ' αγνοούσαμε εντελώς την ύπαρξή τους. Κάποια από αυτά μάλιστα αποκτούν αξιόλογη ιστορική σημασία, διασταυρωνόμενα και µε άλλες αξιόπιστες γνωστικές πηγές, όπως είναι τα πορίσματα της Αρχαιολογίας.
Πιο συγκεκριμένα: Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας επισκέφτηκε τη ρωμαϊκή Μεσσήνη (=Μεσσανία) και την πρωτεύουσα Μεσσάνα στους χρόνους του ρωμαίου αυτοκράτορα Αντωνίνου του Ευσεβούς (Pius) (155-160 μ.Χ.). Την εποχή αυτή η πόλη κάτω από τους φιλέλληνες Ρωμαίους αποτελεί, ακόμη, σπουδαίο πολιτικό και καλλιτεχνικό κέντρο, με τα δημόσια λατρευτικά ή κοσμικά της κτίσματα σε καλή κατάσταση και διατηρεί αμετάβλητο τον Ιπποδάμειο οικοδομικό της ιστό (σχέδιο). Η περιήγησή του στη Μεσσήνη καταγράφεται στα Μεσσηνιακά του (4.26.3, 4.27.8 και 4.31.4-33.2). Έτσι το 19ο αιώνα ευρωπαίοι περιηγητές καθοδηγούμενοι από την δική του μαρτυρία, παρουσιάζουν τα πρώτα στοιχεία για τα σωζόμενα κατά την εποχή τους μνημεία της πόλης.
Για τη γνώση, την έρευνα και τις ανασκαφές πολύ συνέβαλαν και οι πληροφορίες των περιηγητών του 19ου αιώνα, μετά την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους. Το έργο του περιηγητή W.M.Leake (Ληκ), Travels in the Morea (Ταξίδια στο Μοριά) (Λονδίνο 1930) και κυρίως η μνημειώδης δημοσίευση της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μορέως υπό τον αρχιτέκτονα Abel Blouet (Μπλουέ) (1831-1838), αποτελούν την πρώτη προσπάθεια εμπεριστατωμένης μελέτης της αρχαίας πόλης (Οδυσσεύς).
Η Αρκαδική Πύλη. Λιθογραφία του Otto Magnus Von Stackelberg - (Όττο Μάγκνους Φον Στάκελμπεργκ), 1834.
Μετά την απελευθέρωση της Ιθώμης και της μετονομασίας της ως Μεσσάνας(369π.Χ.) οικοδομήθηκε σταδιακά ο περίβολος των τειχών της (περιμέτρου 9, 5 χιλιομέτρων. Ήταν ολόκληρος λίθινος, πράγμα που προκαλούσε μεγάλη έκπληξη στους επισκέπτες του, γιατί, όπως συνηθιζόταν, η ανωδομή, το επάνω τμήμα των τειχών άλλων πόλεων ήταν πλίθινο. Το τείχος είχε δύο μνημειακές πύλες, την Αρκαδική (ή πύλη της αρχαίας Μεγαλόπολης) και τη Λακωνική ή Τεγεάτιδα, που συνέδεε τη Μεσσήνη με τη Λακωνία και την Τεγέα. Σε τακτά διαστήματα το τείχος ήταν ενισχυμένο με διώροφους λίθινους τετράγωνους, στρογγυλούς και ένα ημικυκλικό πύργους.
Ένας από τους τετράγωνους πύργους και μέρος των τειχών της αρχαίας Μεσσήνης (Μεσσάνας).
Στρογγυλός πύργος των τειχών.
Ως προς τα οικοδομήματα της Μεσσήνης είχαν τον ίδιο προσανατολισμό και εντάσσονταν στον πολεοδομικό κάνναβο (σχέδιο πόλεως) που δημιουργείται από οριζόντιους (με κατεύθυνση Ανατολή - Δύση) και κάθετους (με κατεύθυνση Βορρά - Νότο) δρόμους.
Ως προς τις πύλες εισόδου - εξόδου της πόλης η Λακωνική καταστράφηκε τον 18o αιώνα, για να διανοιχτεί η οδός προς τη Νέα Μονή Βουλκάνισε. Η Αρκαδική Πύλη διέθετε εξωτερικά και στις δύο πλευρές της από ένα διώροφο πέτρινο πύργο. Στον άνω όροφο διέμενε η φρουρά και στον κάτω φρουροί που διέμεναν και έκαναν έλεγχο σε όσους έρχονταν στην πόλη.
Είναι και αυτή, όπως τα τείχη, χτισμένη µε ορθογώνιους ασβεστόλιθους από τη Ιθώµη και είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά και μνημειώδη κτίσµατα της πόλης.
Παυσανίας ο Περιηγητής γεννήθηκε την πρώτη δεκαετία του δεύτερου µεταχριστιανικού αιώνα στην πόλη Μαγνησία της Μ. Ασίας, κοντά στο όρος Σίπυλο. Κατά τα µέσα του ίδιου αιώνα, το 155 περίπου µ.Χ. επιθυµώντας να γνωρίσει τις πόλεις του ελλαδικού χώρου και να γράψει γι' αυτές και το παρελθόν τους, άρχισε την περιήγησή του για τη συλλογή υλικού, το οποίο καταχώρησε και δηµοσίευσε σ' εννέα βιβλία µε τίτλο: «Ελλάδος Περιήγησις». Ένα από τα βιβλία αυτά είναι και τα «Μεσσηνιακά». Για τη συλλογή του υλικού του περιηγήθηκε στη Μεσσηνία ανάµεσα στα έτη 155 - 160 µ. Χ.
Την εποχή του ρωµαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου (161-180 µ.Χ.) επισκέφτηκε και τη Μεσσήνη των ρωµαϊκών χρόνων, µπαίνοντας στην πόλη από τη «Λακωνική» ή «Τεγεατική Πύλη» που συνέδεε οδικώς τη Μεσσήνη με τη Λακωνική και τη Τεγέα. Τα περιεχόμενα των «Μεσσηνιακών» του, δεν είναι βέβαια η επιστημονική έκθεση των γεγονότων της προϊστορίας και της ιστορίας της Μεσσήνης, αλλά µία σύνθεση από ποικίλα κι ετερόκλητα γνωστικά στοιχεία. Είναι, όμως, πολύτιμο, γιατί µας πληροφορεί για πρόσωπα και γεγονότα, μυθικά και πραγματικά, που χωρίς τη συμβολή του, θ' αγνοούσαμε εντελώς την ύπαρξή τους. Κάποια από αυτά μάλιστα αποκτούν αξιόλογη ιστορική σημασία, διασταυρωνόμενα και µε άλλες αξιόπιστες γνωστικές πηγές, όπως είναι τα πορίσματα της Αρχαιολογίας.
Πιο συγκεκριμένα: Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας επισκέφτηκε τη ρωμαϊκή Μεσσήνη (=Μεσσανία) και την πρωτεύουσα Μεσσάνα στους χρόνους του ρωμαίου αυτοκράτορα Αντωνίνου του Ευσεβούς (Pius) (155-160 μ.Χ.). Την εποχή αυτή η πόλη κάτω από τους φιλέλληνες Ρωμαίους αποτελεί, ακόμη, σπουδαίο πολιτικό και καλλιτεχνικό κέντρο, με τα δημόσια λατρευτικά ή κοσμικά της κτίσματα σε καλή κατάσταση και διατηρεί αμετάβλητο τον Ιπποδάμειο οικοδομικό της ιστό (σχέδιο). Η περιήγησή του στη Μεσσήνη καταγράφεται στα Μεσσηνιακά του (4.26.3, 4.27.8 και 4.31.4-33.2). Έτσι το 19ο αιώνα ευρωπαίοι περιηγητές καθοδηγούμενοι από την δική του μαρτυρία, παρουσιάζουν τα πρώτα στοιχεία για τα σωζόμενα κατά την εποχή τους μνημεία της πόλης.
Για τη γνώση, την έρευνα και τις ανασκαφές πολύ συνέβαλαν και οι πληροφορίες των περιηγητών του 19ου αιώνα, μετά την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους. Το έργο του περιηγητή W.M.Leake (Ληκ), Travels in the Morea (Ταξίδια στο Μοριά) (Λονδίνο 1930) και κυρίως η μνημειώδης δημοσίευση της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μορέως υπό τον αρχιτέκτονα Abel Blouet (Μπλουέ) (1831-1838), αποτελούν την πρώτη προσπάθεια εμπεριστατωμένης μελέτης της αρχαίας πόλης (Οδυσσεύς).
Η Αρκαδική Πύλη. Λιθογραφία του Otto Magnus Von Stackelberg - (Όττο Μάγκνους Φον Στάκελμπεργκ), 1834.
Μετά την απελευθέρωση της Ιθώμης και της μετονομασίας της ως Μεσσάνας(369π.Χ.) οικοδομήθηκε σταδιακά ο περίβολος των τειχών της (περιμέτρου 9, 5 χιλιομέτρων. Ήταν ολόκληρος λίθινος, πράγμα που προκαλούσε μεγάλη έκπληξη στους επισκέπτες του, γιατί, όπως συνηθιζόταν, η ανωδομή, το επάνω τμήμα των τειχών άλλων πόλεων ήταν πλίθινο. Το τείχος είχε δύο μνημειακές πύλες, την Αρκαδική (ή πύλη της αρχαίας Μεγαλόπολης) και τη Λακωνική ή Τεγεάτιδα, που συνέδεε τη Μεσσήνη με τη Λακωνία και την Τεγέα. Σε τακτά διαστήματα το τείχος ήταν ενισχυμένο με διώροφους λίθινους τετράγωνους, στρογγυλούς και ένα ημικυκλικό πύργους.
Ένας από τους τετράγωνους πύργους και μέρος των τειχών της αρχαίας Μεσσήνης (Μεσσάνας).
Στρογγυλός πύργος των τειχών.
Ως προς τα οικοδομήματα της Μεσσήνης είχαν τον ίδιο προσανατολισμό και εντάσσονταν στον πολεοδομικό κάνναβο (σχέδιο πόλεως) που δημιουργείται από οριζόντιους (με κατεύθυνση Ανατολή - Δύση) και κάθετους (με κατεύθυνση Βορρά - Νότο) δρόμους.
Ως προς τις πύλες εισόδου - εξόδου της πόλης η Λακωνική καταστράφηκε τον 18o αιώνα, για να διανοιχτεί η οδός προς τη Νέα Μονή Βουλκάνισε. Η Αρκαδική Πύλη διέθετε εξωτερικά και στις δύο πλευρές της από ένα διώροφο πέτρινο πύργο. Στον άνω όροφο διέμενε η φρουρά και στον κάτω φρουροί που διέμεναν και έκαναν έλεγχο σε όσους έρχονταν στην πόλη.
Είναι και αυτή, όπως τα τείχη, χτισμένη µε ορθογώνιους ασβεστόλιθους από τη Ιθώµη και είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά και μνημειώδη κτίσµατα της πόλης.
____________________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου